Na przód, na tył, czy 4x4?

Prawie tak długo jak historia motoryzacji trwają niekończące się spory o to, jaki napęd w samochodzie jest lepszy, czytaj: bardziej efektywny – na przednią, czy na tylną oś? Zwaśnione strony próbują pogodzić zwolennicy obu opcji, czyli napędu na cztery koła popularnie określanego jako 4x4. Z kolei fachowcy motoryzacyjni wyróżniają cztery rodzaje układów napędowych: tzw. przedni i tylny zespolony, klasyczny oraz właśnie 4x4. Jaki jest najlepszy? Oceńcie sami!

Z przodu i na przód

Przedni układ zespolony – to najpopularniejszy rodzaj napędu stosowany we współcześnie produkowanych samochodach. Jego zaletą, zdaniem specjalistów, jest przede wszystkim niski koszt produkcji oraz łatwość kierowania pojazdem. Andrzej Basiński, właściciel specjalistycznego warsztatu mechaniki pojazdowej w Katowicach: – Silnik, skrzynia biegów oraz sprzęgło umieszczone z przodu i przekazujące napęd na przednią oś, pozwalają na łatwość prowadzenia auta na różnych rodzajach nawierzchni. Minusem tego rozwiązania jest znacznie szybsze zużywanie się przedniego zwieszenia, niż w przypadku innych rodzajów układów napędowych, głównie ze względu na oddziaływanie dużych momentów skręcających – tłumaczy.

Z tyłu i na tył, czyli na sportowo

Przeciwieństwem przedniego układu zespolonego, jest jego odmiana tylna, czyli umieszczenie jednostki napędowej z tyłu auta i mocy przenoszonej na tylną oś. Jak podkreślają fachowcy, napęd taki zapewnia maksymalne ograniczenie strat momentu obrotowego silnika, przy jednoczesnym odpowiednim dociążeniu kół tylnej osi. Nic zatem dziwnego, iż ten rodzaj układu napędowego cieszy się wciąż niesłabnącym zainteresowaniem zarówno ze strony producentów sportowych samochodów, jak i ogromnej rzeszy entuzjastów „ostrej” jazdy.

Klasyka się (o)broni?

Tak przynajmniej twierdzą konstruktorzy, m.in. spod znaku BMW i Mercedesa, którzy nadal stosują sprawdzone przez lata rozwiązanie, czyli silnik i skrzynia z przodu, napęd zaś na tylne koła. Jakie są zalety i wady takiego układu napędowego? Wśród tych pierwszych należy przede wszystkim wymienić mniejsze obciążenie przednich kół, niż w przypadku układu przednionapędowego, co wpływa na sprawniejsze manewrowanie pojazdem. – Ponadto klasyczne rozwiązanie układu napędowego pozwala na stosowanie dużych silników, w tym np. widlastych „ósemek” – zauważa A. Basiński. Oprócz niewątpliwych zalet, są jednak również niedogodności wynikające z zastosowania takiego rozwiązania. W rubryce „wady” należy na pewno wpisać ograniczenie miejsca w kabinie auta, spowodowane zazwyczaj dużym tunelem środkowym skrywającym wał napędowy.

4x4 – nie zawsze na cztery!

I wreszcie ostatnie z rozwiązań, czyli układ napędowy na „cztery łapy”. W tym przypadku należy jednak rozdzielić pojęcia stałego napędu 4x4 od układu z dołączanym napędem na drugą oś. W pierwszym przypadku napęd z silnika jest przekazywany poprzez skrzynię biegów na trzy rodzaje mechanizmów różnicowych – najpierw na tzw. centralny umieszczony pomiędzy przednią i tylną osią, a następnie na dwa dodatkowe – przedniej i tylnej osi. Rozwiązanie to pozwala na jednoczesny napęd wszystkich czterech kół, ale z różną prędkością (np. Porsche Cayenne, Jeep Grand Cherokee). Z kolei w bardziej popularnych samochodach (w tym również w większości SUV-ów), stosowany jest przedni napęd z dołączanym tylnym. Jak to działa? W normalnych warunkach drogowych cały napęd trafia na przednią oś. Gdy jej koła zaczynają obracać się znacznie szybciej niż koła osi tylnej (np. przy utracie przyczepności), załącza się tzw. sprzęgło Haldex, powodując przekazanie na nią części napędu poprzez tylny mechanizm różnicowy. Napęd na przednią oś z dołączanym na tylną jest stosowany m.in. w Audi A3 Quattro, Fiacie Sedici, czy Nissanie Qashqai.