Chemia na topie

Nie wszyscy kierujący zdają sobie sprawę ze znaczenia poczciwych uszczelek w swoich autach. Tymczasem nie sposób sobie wyobrazić bez nich właściwej pracy, np. silnika, skrzyni biegów, czy pompy paliwowej. Uszczelki pełnią przy tym podwójną rolę: z jednej strony blokują wyciek oleju lub paliwa z tych urządzeń, z drugiej zaś zapobiegają przedostawaniu się do ich wnętrza niepożądanych substancji, takich jak woda i wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia. We współczesnych samochodach stosowane są zarówno uszczelnienia stałe w formie uszczelek dociskowych wykonanych np. z gumy czy metalu, jak również chemiczne w postaci płynu lub pasty. Te ostatnie jednak coraz częściej wypierają tradycyjne uszczelniacze. Powód takiego stanu rzeczy jest oczywisty: środki chemiczne są uniwersalne i łatwe w aplikacji, a co najważniejsze można je stosować do praktycznie wszystkich uszczelnień.

Usunąć i wyczyścić

Przed założeniem nowego uszczelnienia należy pozbyć się starego. W niektórych przypadkach, np. tam, gdzie zastosowano tradycyjne uszczelki gumowe może nie być to łatwe, ponieważ w trakcie długotrwałej eksploatacji mają one tendencje do tzw. zapiekania się. Na rynku dostępne są jednak specjalne środki (najczęściej w aerozolu), które zmiękczają uszczelniacz przeznaczony do usunięcia: po kilku minutach można go zetrzeć za pomocą suchej ścierki. Następnie czystą już powierzchnię powinno się zmyć specjalnym zmywaczem acetonowym, w celu jej odtłuszczenia. Po tych zabiegach można przystąpić do założenia nowego uszczelnienia. Uwaga! Fachowcy odradzają usuwania starych uszczelnień za pomocą ostrych narzędzi. Operowanie tymi ostatnimi doprowadza do powstania rys na gładkiej powierzchni uszczelnianego elementu, co skutkuje niepożądanymi przeciekami podczas późniejszej eksploatacji.

Wszechstronny silikon

W większości warsztatów najczęściej stosowanymi środkami uszczelniającymi są preparaty silikonowe. Nic w tym dziwnego, cechuje je bowiem elastyczność i wytrzymałość nawet w wysokich temperaturach rzędu 300 st. C. Preparaty silikonowe są przy tym odporne na działanie takich substancji, jak smary czy oleje i nie powodują korozji uszczelnianych elementów. Można ich używać zarówno do bezpośrednich uszczelnień, jak również pokrywać nimi powierzchnie tradycyjnych uszczelek (np. metalowych). Mariusz Wilkowski z katowickiego warsztatu mechaniki pojazdowej: – Najczęściej silikon stosowany jest do uszczelnienia połączeń miski olejowej z kadłubem silnika, pokryw zaworów i skrzyni biegów, a także pomp paliwa i płynu chłodzącego – wylicza.

Bez luzów na gwincie

Częstym problemem występującym w połączeniach śrubowych jest ich samoodkręcanie, np. wskutek przenoszonych na nie drgań podczas eksploatacji. W konsekwencji może dojść do rozszczelnienia skręconych elementów. Aby temu zapobiec, warto zastosować odpowiednie środki uszczelniające, które utwardzają się w kontakcie z metalem bez dostępu tlenu (tzw. preparaty anaerobowe). Te ostatnie nie tylko zapewniają właściwe uszczelnienie, ale wzmacniają również połączenie przed rozerwaniem. Ich dodatkowym atutem jest ochrona przed szkodliwym działaniem korozji. Ze względu na swoje właściwości, preparaty anaerobowe znajdują największe zastosowanie przy uszczelnianiu gwintów układów pneumatycznych i hydraulicznych.

Pasty na wydechu

W układach wylotowych jeszcze do niedawna były używane głównie uszczelki gumowe – tzw. O-ringi. Obecnie warsztaty również tu stosują specjalne preparaty chemiczne. Najczęściej są nimi termoutwardzalne pasty (czas utwardzenia jest różny w zależności od użytego środka, ale z reguły nie przekracza 30-40 minut), które mogą być nakładane na odłuszczone i suche powierzchnie. Uwaga! Miejsce styku z pastą termoutwardzalną musi być również dokładnie oczyszczone z rdzy, stąd też fachowcy zalecają dodatkowo jego przeszlifowanie. W odróżnieniu od tradycyjnych gumowych uszczelek typu O-ring, pasty zapewniają lepsze uszczelnienie układów wydechowych, a także – co istotne – znacznie cichszą ich pracę.

Zrób sobie uszczelkę!

Ciekawą grupę uszczelniaczy stanowią preparaty na bazie żywic, określane skrótem FAG (form a gasket – z ang. formowanie uszczelki). O co chodzi? Dzięki swojej konsystencji, uszczelki FAG można dowolnie formować na powierzchni uszczelnianego elementu. Da się nimi również uzupełniać (wspomagać) pracę uszczelek stałych. Uszczelnienia na bazie żywic nie utwardzają się – ich powłoka pozostaje zawsze lepka i elastyczna. Podobnie jak rozpowszechnione preparaty silikonowe, cechują się również dużą odpornością na wysokie temperatury. Ze względu na swoje właściwości, uszczelnienia FAG stosuje się głównie przy zakładaniu uszczelek pod głowicę oraz w układach wydechowym i ssącym.