W tych przypadkach dostaniesz niższe odszkodowanie
Świadoma podróż z pijanym kierowcą, niewłaściwe zachowanie na drodze, a nawet brak zapiętych pasów mogą wpłynąć na wysokość wypłacanego odszkodowania. Z powodu tzw. przyczynienia Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny w ponad jednej piątej wypadków drogowych wypłaca często dużo niższe odszkodowania.
Zachowanie osoby poszkodowanej, które prowadzi do powstania wypadku drogowego lub zwiększenia jego rozmiarów – określane jest jako przyczynienie. W efekcie należne jej lub jej rodzinie odszkodowanie - jest pomniejszane o określoną wartość procentową. I co istotnie, zachowanie to - może lecz nie musi - naruszać obowiązujące prawo. – Chociaż nie ma przepisu wprost zakazującego wsiadania do samochodu z nietrzeźwym kierowcą czy wychodzenia na ulicę w stanie nietrzeźwym – to jednak, gdy zachowania te wpływają na powstanie i rozmiar szkody w wypadku drogowym – traktowane są jako przyczynienie się do ich zaistnienia - wyjaśnia Iwona Kaja radca prawny UFG.
UFG przeanalizował ponad 500 wyroków sądowych z ostatniego roku (październik 2014/październik 2015 rok) z udziałem nieubezpieczonych lub nieznanych sprawców. Fundusz podniósł zarzut przyczynienia poszkodowanego do wypadku - w ponad jednej piątej z tych spraw (21 proc.). Sądy w 90 proc. przypadków utrzymały ten zarzut.
- Określenie wysokości przyczynienia nie jest łatwe, nie istnieją też tabele przyczynień, które by umożliwiały proste przeliczanie - mówi Agnieszka Świetlikowska, dyrektor Biura Likwidacji Szkód UFG. Wyjaśnia, że przy ocenie brane są pod uwagę okoliczności zdarzenia, a w szczególności stan świadomości i możliwość oceny związku między własnym zachowaniem, a doznaną szkodą. – Zupełnie inaczej oceniany będzie stopień przyczynienia się po wtargnięciu pod nadjeżdżający samochód dziecka, inaczej dorosłego, a jeszcze inaczej zataczającego się nietrzeźwego – tłumaczy.
Wysokość przyczynienia ustalana jest więc na podstawie analizy praktyki orzeczniczej sądów. I mimo że uwzględnianie przyczynienia jest regułą w orzecznictwie sądowym, to sam temat pomniejszania przyznawanych kwot nierzadko wywołuje zaskoczenie u osób poszkodowanych. Warto pamiętać, że Sąd Najwyższy potwierdził, że po ustaleniu, iż poszkodowany przyczynił się do powstania wypadku (lub zwiększenia jego rozmiarów) - w kolejnym kroku sąd musi uwzględnić to - zasądzając niższe odszkodowanie.
Najczęściej (40 proc. spraw z przyczynieniem) osoba poszkodowana otrzymuje niższe świadczenie dlatego, że zdecydowała się na jazdę z nietrzeźwym kierowcą, nierzadko jest to po wspólnym spożywaniu alkoholu. Drugie miejsce w tej niechlubnej statystyce zajmują piesi i ich nieprawidłowe zachowanie na drodze, np. poruszanie się niewłaściwą stroną jezdni, brak wymaganych odblasków, wtargnięcie na pasy etc. Odrębną kategorię stanowią tu nietrzeźwi piesi, nierzadko leżący na jezdni, bywa nawet że na jej środku. U rekordzistów – z którymi Fundusz miał do czynienia - pośmiertnie stężenie alkoholu we krwi wynosiło: 6,5‰, 8,5‰ i nawet 11,3 ‰!
- Gdy pasażer wsiada do samochodu z nietrzeźwym kierowcą - często wcześniej pijąc z nim alkohol - bierze na siebie nie tylko moralną współodpowiedzialność za ewentualny wypadek, ale również zgadza się na poniesienie finansowych konsekwencji związanych z własną szkodą – podkreśla Sława Cwalińska Weychert, wiceprezes Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego. – I o tym warto pamiętać decydując się na podróż z pijanym za kierownicą.
Przykładowe zmniejszenia odszkodowań za najczęstsze przyczynienia (na podstawie rzeczywistych wyroków sądowych):
- wspólne picie alkoholu z kierowcą, a następnie jazda z nim autem: 30-70 proc.
- znaczne przekroczenie prędkości: 10-50 proc.
- brak zapiętych pasów: 30-50 proc.
- nieprawidłowe zachowanie pieszego: 15-80 proc.
- nieprawidłowe zachowanie nietrzeźwego pieszego: 30-100 proc.