Termostat – co to jest?
To jeden z głównych elementów układu chłodzenia, będący przy tym bardzo prostym urządzeniem wykonanym z cienkiej mosiężnej blachy, wyposażonym dodatkowo w tzw. zawór grzybkowy.
Jak to działa?
Termostat pozostaje zamknięty, gdy ciecz w układzie chłodzenia jest zimna (zazwyczaj jest to alkohol etylowy zmieszany z wodą destylowaną w odpowiednich proporcjach), opływając blok silnika i jego głowicę, a następnie docierając do termostatu (tzw. mały obieg). Po podniesieniu się temperatury cieczy do ok. 95 st. C, otwiera się zawór termostatu, dzięki czemu dostaje się ona do chłodnicy (tzw. duży obieg). Po przepłynięciu przez radiator ciecz obniża swoją temperaturę do około 20 st. C, a termostat zostaje ponownie zamknięty.
Co się psuje?
Termostat może ulec uszkodzeniu zarówno w pozycji otwartej, jak i zamkniętej. W pierwszym przypadku chłodzenie odbywa się wyłącznie na dużym obiegu, czyli z ciągłym wykorzystaniem chłodnicy. Temperatura cieczy chłodzącej jest zbyt niska (silnik nie może osiągnąć właściwej temperatury roboczej). W konsekwencji znacznie wzrasta zużycie paliwa. Z kolei przy ciągle zamkniętym termostacie, ciecz chłodząca nie ma możliwości przepłynięcia przez chłodnicę i schłodzenia się. W wyniku tego gwałtownie się nagrzewa, co uniemożliwia odprowadzenie ciepła z silnika i w konsekwencji może skutkować przegrzaniem się jednostki napędowej. W tym przypadku nie zawsze termostat jest odpowiedzialny za niewłaściwe chłodzenie. Może się do niego przyczyniać np. zbyt niski poziom płynu chłodniczego, nieodpowiednio napięty pasek klinowy napędzający pompę wody lub przegrzewający się radiator chłodnicy.
Jak sprawdzić działanie termostatu?
Można to zrobić obserwując wskaźnik temperatury silnika lub temperaturę przewodów podłączonych do chłodnicy. W pierwszym przypadku, gdy wskaźnik w czasie jazdy pokazuje temperaturę minimalną, mamy do czynienia z uszkodzonym termostatem. W przypadku dwóch najgrubszych przewodów podłączonych do chłodnicy z obydwu stron, po ich dotknięciu i wyczuciu zbliżonej temperatury można uzyskać pewność co do niewłaściwej pracy termostatu. Ten ostatni można też wymontować i sprawdzić działanie po włożeniu do gorącej wody – jeśli się nie otwiera, wtedy mamy do czynienia z jego usterką.