Sprzęgło to urządzenie służące do chwilowego odłączania silnika od układu przeniesienia napędu lub do rozdzielania momentu obrotowego pomiędzy osie pojazdu. Wyróżnia się szereg rodzajów sprzęgieł o różnej budowie i zasadzie działania. Najczęściej stosowanym typem sprzęgła jest mechaniczne, suche sprzęgło tarczowe (tzw. cierne), powszechnie stosowane w pojazdach z manualną skrzynią biegów. W przypadku przekładni automatycznych wykorzystywane jest na przykład sprzęgło hydrokinetyczne.
Z czego jest zbudowane i jak działa sprzęgło?
Mechaniczne sprzęgło tarczowe składa się z koła zamachowego, docisku oraz tarczy sprzęgłowej. Koło zamachowe i docisk sprzęgła współpracują z wałem korbowym. Tarcza sprzęgłowa tymczasem jest połączona jest z wałkiem sprzęgłowym. Montowana jest pomiędzy kołem zamachowym a dociskiem. Gdy silnik pracuje, wszystkie elementy obracają się razem. Natomiast po wciśnięciu pedału sprzęgła następuje odciągnięcie docisku od tarczy. Następuje wtedy rozłączenie wału korbowego silnika i wałka sprzęgłowego skrzyni biegów. Jest zatem możliwa zmiana przełożenia skrzyni biegów oraz wartości momentu obrotowego przenoszonego na koła pojazdu.
Sprzęgło - kiedy się psuje?
Sprzęgła samochodowe wytrzymują przebiegi w granicach 150-200 tys. km (szczególnie wytrzymałe, starsze konstrukcje wytrzymują 400 tys. km i więcej). W końcu jednak każde sprzęgło się zużyje. Pierwszą oznaką nieprawidłowej pracy sprzęgła jest jego chwilowe ślizganie się w momentach największego obciążenia silnika. Sprzęgło może uszkodzić się również podczas gwałtownego przyspieszania czy zmiany biegów przy wysokich obrotach silnika (szybsze zużywanie się okładzin ciernych sprzęgła na skutek zbyt dużej różnicy obrotów pomiędzy częścią napędzającą a napędzaną).
Częstym błędem kierowców przyczyniającym się do zużycia sprzęgła jest długotrwała jazda na tak zwanym półsprzęgle, czyli z nogą trzymaną na jego pedale. Do szybkiego zużycia okładzin ciernych sprzęgła przyczynia się też holowanie innego pojazdu, pokonywanie wysokich wzniesień i eksploatacja pojazdu nadmiernie przeciążonego. Do sprawdzenia, czy sprzęgło prawidłowo funkcjonuje, wystarczy łatwy test.
Test sprzęgła – co to jest i jak go wykonać?
Test sprzęgła można wykonać na dwa sposoby: podczas jazdy lub na postoju. W pierwszym przypadku jadąc na czwartym lub na piątym biegu dodajemy zdecydowanie gazu. Jeśli przy zwiększonych obrotach silnika samochód nie przyspieszy, wtedy mamy do czynienia ze ślizgającym się sprzęgłem. Test stacjonarny polega na próbie ruszenia na małych obrotach z trzeciego biegu lub z zaciągniętym hamulcem ręcznym. Przy prawidłowo funkcjonującym sprzęgle, po jego puszczeniu silnik powinien zgasnąć.
Warto pamiętać, że te proste testy mogą przyczynić się tylko do wstępnej oceny stanu sprzęgła i nie zastępują profesjonalnej kontroli przeprowadzonej przez wykwalifikowanego mechanika.