Rama – co to takiego?
Jest to zasadniczy szkielet pojazdu, do którego przymocowane są poszczególne elementy, takie jak silnik, zespół przeniesienia napędu i nadwozie. Ze względu na budowę wyróżniamy kilka rodzajów ram, stosowanych m.in. w pojazdach sportowych, terenowych, a przede wszystkim użytkowych i ciężarowych. Ze względu na przekrój poprzeczny, ramy dzielone są na otwarte i zamknięte. Podstawowym zadaniem ramy jest zapewnienie odpowiedniej sztywności, a także przejmowanie obciążeń powstałych na skutek oddziałania na nią sił, m.in. ciężkości oraz przeciążeń spowodowanych codzienną eksploatacją pojazdu. Na bezpieczeństwo podróżowania ma wpływ sposób wykonania ramy. Dlatego też stosuje się zróżnicowane rodzaje ram w pojazdach sportowych, terenowych, użytkowych i ciężarowych, które gwarantują stabilność konstrukcyjną tych pojazdów.
Jaka rama?
Najczęściej stosowana jest rama kratownicowa montowana w samochodach sportowych i rajdowych, a także w autobusach. Składa się ona z charakterystycznych kratownic, wykonanych z rur lub kształtowników. Z kolei tzw. ramę podłużnicową stosuje się najczęściej w pojazdach terenowych i ciężarowych. Jest ona zbudowana z dwóch belek podłużnych, połączonych belkami poprzecznymi. W samochodach sportowych używa się ramy przestrzennej, zapewniającej sztywność całego nadwozia. W pojazdach montowane są również ramy centralne i krzyżowe. Centralne wykonuje się z płyty wytłoczonej z jednego arkusza blachy stalowej lub kilku połączonych ze sobą płatów blachy (w samochodach dostawczych oraz w autobusach). Ramy centralne stosowane są też w niektórych samochodach ciężarowych, pracujących najczęściej w warunkach terenowych. Składają się one z jednej podłużnicy o przekroju rurowym lub skrzynkowym, ułożonej wzdłuż pojazdu. Rama krzyżowa charakteryzuje się dwoma podłużnicami skrzyżowanymi ze sobą lub zbliżonymi do siebie.
Co się psuje?
Ze względu na znaczne obciążenia pojazdu (dynamiczne i statyczne), powstają często znaczne odkształcenia struktury nośnej. Do głównych przyczyn powodujących zniszczenie konstrukcji, zalicza się również zbyt dużą masę ładunku (np. przeładowanie naczepy lub przyczepy), a także jazdę po nierównych nawierzchniach oraz gwałtowne hamowanie. W przypadku samochodów dostawczych i ciężarowych, dochodzi do tego m.in. zły sposób załadunku i rozładunku towarów czy np. używanie wywrotek i żurawi montowanych na ramie. Najczęściej do znacznych naruszeń konstrukcyjnych ramy dochodzi podczas wypadków, w których ulega ona kilku uszkodzeniom naraz.
Gdzie i jak naprawiać?
Naprawa uszkodzonej ramy powinna być przeprowadzana wyłącznie przez wyspecjalizowaną firmę, dysponującą specjalistycznym sprzętem oraz przeszkolonym personelem. Naprawa ramy polega na odłączeniu jej od nadwozia, a następnie naprawie każdej części oddzielnie. Wymontowaną z pojazdu ramę mocuje się do urządzenia naprawczego z użyciem odpowiednich uchwytów i za pośrednictwem prasy hydraulicznej o nacisku kilkudziesięciu ton. Ramę zabezpiecza się dodatkowo łańcuchami. Naprawa polega a ciągnięciu odkształceń za pomocą łańcuchów z odpowiednimi zaczepami, lub na dociskaniu odkształceń wypukłych specjalnymi trzpieniami. W ten sposób zgięty materiał jest wyprostowywany, pęknięcia zostają zaspawane, a poluzowane połączenia odpowiednio zabezpieczone. W większości przypadków konieczne jest zastosowanie kilku takich zabiegów, aby całkowicie wyprostować zniekształconą ramę. W przypadku znacznych skręceń mechanicznych elementów ramy, wymienia się je na nowe.