Pompowtryskiwacz to urządzenie służące do hydraulicznego wtrysku paliwa w silnikach o zapłonie samoczynnym. Stosowane w starszych jednostkach wysokoprężnych jeszcze z początków obecnego stulecia. Pompowtryskiwacze zostały zastąpione kolejnymi generacjami układów z wtryskiem common rail.
Pompowtryskiwacz składa się z cylindra, w którym tłok (iglica) porusza się ruchem posuwisto–zwrotnym. Z kolei w samym cylindrze, przy stożku iglicy, znajduje się komora pompowtryskiwacza. Wzdłuż cylindra umieszczony jest układ przewodów (kanalików), które doprowadzają wstępnie sprężone paliwo. Wtryskiem paliwa steruje elektrozawór, który poprzez pompę wysokiego ciśnienia kieruje paliwo do wtryskiwacza.
Wtrysk paliwa może być realizowany za pomocą zaworu elektromagnetycznego bądź piezoelektrycznego. Pompowtryskiwacze piezoelektryczne były blisko czterokrotnie szybsze w działaniu od elektromagnetycznych. Nie cieszyły się zbyt dużą popularnością ze względu na ich usterkowość (zwarcia w piezoelektrycznych układach sterujących). W wyniku awarii dochodziło do nagłego wyłączania się silników bez możliwości ich powtórnego uruchomienia.
Dzięki przeniesieniu napędu z wałka rozrządu na pompowtryskiwacz (poprzez rolki dźwigni wtryskiwaczy), pompa wytwarza wysokie ciśnienie wtrysku, a wtryskiwacz wykonuje dwa wtryski – wstępny i zasadniczy. Czasem rozpoczęcia określonego etapu wtrysku paliwa, jak i długością jego trwania określającym dawkę paliwa, steruje elektrozawór.
Paliwo jest dostarczane przez tzw. kanał doprowadzający umieszczony w głowicy silnika. Wewnątrz niego znajduje się przewód rozdzielczy, który steruje równomierną dystrybucją paliwa do wszystkich pompowtryskiwaczy. Równomierna dystrybucja paliwa gwarantuje zachowanie niezmiennych warunków pracy wszystkich cylindrów jednostki napędowej.
Słabą stroną są pompowtryskiwaczy są końcówki wtryskiwaczy ("wypalanie się" i rozkalibrowanie otworków wylotowych). Dochodzi również do utraty szczelności sekcji tłoczącej, awarii zaworu elektromagnetycznego, zabrudzenia filtra na zasilaniu pompowtryskiwacza czy pęknięcia sprężyny.
Uszkodzenie pompowtryskiwacza przejawia się między innymi zwiększonym zużyciem paliwa, gorszymi osiągami, nierównomiernością biegu jałowego, a także trudnościami z rozruchem silnika. Poważne uszkodzenia pompowtryskiwaczy (ich zatkanie) powoduje osad powstały w wyniku stopniowego zużywania się pompy wtryskowej (zabrudzenia po przedostaniu się do mechanizmu pompowtryskiwacza powodują jego zatkanie).