Płyn hamulcowy – co zawiera?
Zadaniem płynu hamulcowego jest przenoszenie siły (ciśnienia) z pedału hamulca na klocki hamulcowe. Z chemicznego punktu widzenia jest to mieszanina wieloskładnikowa, w której skład mogą wchodzić np. etery alkilowe, glikole etylenowe, estry boranowe, czy polipropylenoglikole. We wszystkich płynach hamulcowych znajdują się również dodatki, m.in. zwiększające ich odporność na pienienie oraz uszlachetniające. Mają one poprawiać najważniejsze parametry pracy płynów hamulcowych – lepkość oraz temperaturę wrzenia.
Co to jest DOT?
Na etykietach wszystkich płynów hamulcowych znajdziemy oznaczenie DOT oraz cyfry arabskie, określające przeznaczenie danego płynu hamulcowego. Najstarsza generacja DOT-3 (obecnie praktycznie nie stosowana), była używana w samochodach w latach 80. i 90. ubiegłego stulecia. Najbardziej obecnie popularne są płyny hamulcowe DOT-4, stosowane powszechnie w samochodach osobowych, w motocyklach, ciężarówkach, autobusach, a także wózkach akumulatorowych. W samochodach spotkamy też płyny hamulcowe z oznaczeniem DOT-5, z dodatkowo zawartymi w ich składzie silikonami (zapewniają one lepsze wchłanianie wilgoci i wyższą temperaturę wrzenia). Odmianą płynów DOT-5 jest kategoria DOT-5.1, przeznaczona głównie do samochodów wyposażonych w układ ESP.
Jakie parametry są najważniejsze?
Najważniejszymi parametrami wszystkich rodzajów płynów hamulcowych, są lepkość oraz temperatura wrzenia. Im niższa lepkość płynu, tym szybsza zmiana ciśnienia w układzie hamulcowym, a tym samym skrócenie drogi hamowania pojazdu. Z kolei temperatura wrzenia określa odporność termiczną płynu hamulcowego na przeciążenia cieplne. Wyróżnia się dwa rodzaje temperatur wrzenia: suchą i mokrą (ze względu na obecność wody). W przypadku DOT-3 wrzenie „suche” oscyluje w granicach 205 st. C, „mokre” zaś zaczyna się już przy 140 st. C. (DOT-5 – 260 i 180 st. C).
Co to jest „korek parowy”?
Pod wpływem rosnącej temperatury hamowania płyn hamulcowy zaczyna wrzeć, powodując powstawanie pęcherzyków powietrza. Te ostatnie nie przenoszą ciśnienia, co odczuwane jest jako chwilowy brak siły hamulcowej – powstaje wtedy zjawisko tzw. poduszki gazowej (korek parowy). Kierujący odczuwa nadmierną „miękkość” pedału hamulca ze względu na to, iż najpierw kompresowane jest powietrze, a dopiero potem płyn hamulcowy.
Kiedy wymieniać?
Płyn hamulcowy należy wymieniać co dwa lata lub po przebiegach sięgających 40 tys. km. Należy zastępować go nowym w przypadku każdorazowego pojawienia się korka parowego. Płyn hamulcowy wymienia się również w przypadku jego wyraźnego ściemnienia, świadczącego o jego pracy w temperaturach zbliżonych do wrzenia.