Krzyżaki wału napędowego – co to jest?
Są to przeguby asynchroniczne łączące wał przekazujący i odbierający moment obrotowy. Powodują one okresową zmianę prędkości obrotowej wału odbierającego (dwa razy podczas jednego obrotu). W pojazdach (głównie terenowych) stosuje się tzw. przeguby dwukrzyżakowe, z dwoma krzyżakami w jednym przegubie.
Gdzie są montowane?
Krzyżaki znajdują się w wałach napędowych przekazujących napęd z silnika umieszczonego z przodu na tylną oś, a także z jednostką napędową montowaną z tyłu i przekazującą napęd na przednią oś. Jak są zbudowane? Krzyżak jest elementem łączącym dwa wały i osadzonym w widełkach łożysk igiełkowych. Łożyska są od zewnętrznej strony widełek zabezpieczone przed wypadnięciem pierścieniami. W niektórych konstrukcjach krzyżaków stosuje się rozwiązania zamknięte – bezobsługowe (bez możliwości wymiany smaru).
Co się psuje?
Objawem zużycia się krzyżaków jest stukanie dochodzące ze strony podwozia, przede wszystkim podczas przyspieszania. Przy większym zużyciu mogą pojawić się wibracje w określonym zakresie prędkości obrotowej silnika. Powodem takiego stanu rzeczy jest nadmierny luz, po stwierdzeniu którego krzyżak nadaje się do wymiany. Czasami dochodzi też do pęknięć krzyżaków – szczególnie w pojazdach pokonujących trudny teren, m.in. w imprezach offroadowych. Krzyżaki nietypowych rozmiarów można regenerować. Zajmują się tym specjalistyczne firmy, które oferują jakość porównywalną do nowych elementów.
Jak konserwować?
Należy dbać o odpowiednie smarowanie łożysk i poprawny montaż uszczelnień. W większości modeli samochodów krzyżaki wału napędowego wyposażone są w smarowniczki (tzw. kalamitki). Ich obsługa sprowadza się do uzupełniania poziom smaru co kilkadziesiąt tysięcy kilometrów przebiegu.