W skład układu przeniesienia napędu każdego pojazdu mechanicznego, wchodzi koło zamachowe. Służy ono do podtrzymywania ruchu silnika podczas jego fazy sprężania oraz zapobiegania wahaniom prędkości kątowej wału korbowego. Słabo jednak akumuluje drgania skrętne pochodzące od jednostki napędowej pracującej na niskich obrotach, szczególnie biegu jałowego. Rozwiązaniem tego problemu jest tzw. dwumasowe koło zamachowe, oznaczane często technicznym skrótem DKZ.
Z czego jest zbudowane i jak działa?
Dwumasowe koło zamachowe składa się z dwóch oddzielonych od siebie kół (mas). Jedno z nich jest połączone z wałem korbowym silnika (masa pierwotna), drugie zaś – niezależne mechanicznie od pierwszego – znajduje się na wale skrzyni biegów (masa wtórna). Oba koła są osadzone na specjalnie skonstruowanym łożysku ślizgowym (mogą się one obracać względem siebie nawet o 80 stopni i nieznacznie wychylać).
Pomiędzy kołami znajduje się tzw. tłumik drgań skrętnych, w postaci specjalnych sprężyn łukowych umieszczonych w rowkach obwodowych sprzęgła. Tłumią one praktycznie w całości niepożądane drgania skrętne pochodzące z pracy silnika. W niektórych odmianach zastosowano tłumik drgań w wersji hydraulicznej (lepiej kompensuje wibracje od sprężyn łukowych), a także dodatkowy element cierny w postaci pierścienia kontroli tarcia.
Najważniejszą zaletą dwumasowych kół zamachowych, jest praktyczna eliminacja najbardziej szkodliwych drgań pochodzących z silnika pracującego na bieg jałowym. Tłumik drgań skrętnych redukuje również szarpnięcia przy włączaniu się sprzęgła, co pozwala na zmniejszenie momentu bezwładności po stronie silnika (łatwość wybierania poszczególnych przełożeń oraz przedłużenie żywotności synchronizatorów).
Wadę dwumasowych kół zamachowych (poza wysoką ceną), stanowi natomiast wrażliwość na nadmierne przeciążanie układu napędowego, podczas gwałtownego ruszania z miejsca.
Symptomami, które mogą świadczyć o usterkach kół DKZ, są różnego rodzaju stuki pojawiające się przy uruchamianiu i wyłączaniu silnika lub podczas przyspieszania i hamowania, a także niepokojące odgłosy dochodzące z okolic przekładni lub sprzęgła i wyczuwalna nierównomierność pracy silnika.
Poważne usterki może powodować np. przegrzanie tarczy sprzęgła i osadzonych w nim elementów tłumiących drgania skrętne. Żywotność DKZ obniża też niskie ciśnienie oleju oraz zbyt duży luz łożyska ślizgowego, na którym osadzone są jego obie części. Dochodzi do nadmiernego odchylania się masy pierwotnej od masy wtórnej. Usterki w pracy DKZ powoduje również niewłaściwie przeprowadzony chiptuning silnika (nadmierne przeciążenie dwumasowych kół zamachowych i uszkodzenie sprężyn łukowych).